Sinh viên công nghệ thông tin: Số lượng át chất lượng?

Trong sự phát triển vượt bậc của công nghệ, ngành IT đang là một trong những ngành hot nhất tại Việt Nam hiện nay. Việc làm IT đang rất tiềm năng và được tìm kiếm nhiều như kỹ sư công nghệ thông tin, IT helpdesk, manual tester, IT developer, fresher tester, IT manager, developer, IT business analyst, BA IT... Vì vậy, cũng có rất nhiều doanh nghiệp tuyển dụng vị trí IT như tuyển dụng Viettel, FPT shop tuyển dụng, Viettel tuyển dụng TPHCM, việc làm IT Đà Nẵng, tuyển dụng IT Hải Phòng, ... Đứng trước cơ hội việc làm rộng mở, hiện nay có rất nhiều nơi, nhiều trường mở khoa, bộ môn công nghệ thông tin (CNTT). Từ đó, nhiều sinh viên (SV) giỏi đã trở thành những kỹ thuật viên, lập trình viên, chuyên gia có nhiều đóng góp cho ngành CNTT nước nhà. Thế nhưng, liệu số lượng sinh viên công nghệ thông tin có chất lượng?

SV CNTT thực hành trên... giấy

Cô B, một nhân viên của một công ty Nhật Bản đã học CNTT tại một trường đại học tư nhân trong ba năm, cho biết: các ngôn ngữ lập trình như C ++, Asp, Java ... đều được viết trên giấy. Thời gian thực hành và thời gian ngồi cũng giống như thời gian nghỉ ngơi trên lớp. Tôi đã học tất cả mọi thứ, tôi biết tất cả mọi thứ, nhưng cuối cùng tôi không biết gì sâu cả. Giờ thực hành so với giờ ngồi viết giấy giống như giờ nghỉ giải lao so với giờ học vậy. Cái gì cũng được học, cái gì cũng biết nhưng rốt cuộc chẳng biết sâu cái gì. Nguyên cuốn giáo trình Java dày hơn 300 trang, SV được học chỉ trong 45 tiết. Cái phòng máy cho SV CNTT thực tập trường tôi phải mất hơn 5 phút để khởi động computer, vậy thì làm sao mà lập trình với lại phân tích thiết kế hệ thống?". "Hoảng" với cách học trong trường, B. bèn ra ngoài học sâu về chuyên ngành mà cậu trót đam mê này. Cũng may là công ty nhận B. vào làm mà không đếm xỉa gì đến bằng cấp.

Lại có chuyện khi được hỏi "Có phải hiện nay người ta sử dụng phương pháp lập trình hướng đối tượng (kỹ thuật lập trình hỗ trợ công nghệ đối tượng) để viết phần mềm?" thì câu trả lời của một SV CNTT là "Lập trình hướng đối tượng chỉ mang tính lý thuyết và thực tế người ta không hề áp dụng"! Còn nhiều bạn SV CNTT chính tông cho biết sử dụng internet chủ yếu để chat và email chứ chưa từng vào những trang như sf.net. Thêm một chuyện cô SV CNTT của một trường ĐH tiếng tăm mà có bài tập thực hành thiết kế 1 trang web cũng phải nhờ cậu em lớp 10 làm hộ, bởi toàn học lý thuyết ở trường chứ có được thực hành gì đâu!...

Quả thực, việc giảng dạy CNTT ở đa số trường ĐH, CĐ của ta có một điểm yếu là còn thiên về lý thuyết, ít thực hành, cơ sở vật chất chưa theo kịp với nhu cầu của một ngành có đặc trưng là "học trên máy" này. SV ít được làm các dự án hay bài tập lớn cũng như ít có thói quen, kỹ năng làm việc theo nhóm. Hơn nữa, các khoa/bộ môn CNTT cũng không chia ra thành từng ngành nhỏ như ở nước ngoài mà học "tất tần tật".

Nhưng thực hành chưa phải là tất cả

Đa số sinh viên CNTT hiện nay có thể tự do mày mò, học hỏi kiến thức thuộc lĩnh vực CNTT bởi thực hành trong CNTT đôi khi chỉ với cái máy tính là vẫn chưa đủ và CTTT không chỉ bó hẹp trong máy vi tính và hệ điều hành. Thậm chí ngày nay có những bạn không học CNTT nhưng lại rất siêu trong lĩnh vực này. Bên cạnh việc học trên trường, sinh viên nên chủ động cập nhật kiến thức. Như chúng ta thấy kiến thức CNTT trong trường đại học ở Việt Nam cũng khá cao và giảng viên đa số là người đã từng có thời gian học tập, nghiên cứu ở nước ngoài nên phương pháp dạy, tác phong cũng khá an tâm. Có một số môn sử dụng sách tiếng Anh, ở các trường đại học nước ngoài dùng giáo trình "Software Engineering: A practitioner's approach" thì trường đại học ở Việt Nam cũng dùng giáo trình đó (chỉ khác là bản copy). Các từ chuyên môn học trong bài giảng cũng được dùng đa số là tiếng Anh, một số giảng viên còn trình bày slide bằng tiếng Anh. Vì thế, tiếng Anh đối với dân CNTT là tối quan trọng nếu chúng ta muốn tiếp cận với sự phát triển của CNTT tiên tiến trên thế giới. 

Rào cản lớn nhất cho việc giảng dạy CNTT hiện nay là sự thiếu thốn cơ sở vật chất. Máy tính thiếu, có nhiều sinh viên không có máy tính cá nhân để mang theo thực hành, điều này khiến sinh viên không thể tham gia học CNTT được. Thêm vào đó, sinh viên nên nhìn nhận ngành CNTT hiện nay như một công cụ phục vụ đời sống hơn là một biểu hiện cho thời đại, sự sành điệu để rồi thi vào CNTT chỉ vì danh tiếng khi không có đam mê và năng lực. Nếu như vậy, chất lượng của phần lớn sinh viên CNTT sẽ suy giảm, không đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng nói riêng và xã hội nói chung.